در سال‌های اخیر پیشرفت روزافزون شرکت‌ها و موسسات منجر به پیچیده‌تر شدن امور حسابداری گردیده تا آن‌جا که این حرفه شامل شاخه‌های متعدد و زیادی شده که هریک توسط متخصصین مربوط به خود اداره می‌گردند. قطعا در امور حسابداری به دفعات زیاد واژه‌های تنخواه ، تنخواه گردان و تنخواه دار به گوشتان خورده باشد اما شاید به طور دقیق با آن آشنایی نداشته باشید.
تنخواه‌گردان نیز مربوط به یکی از این شاخه‌ها بوده که ارتباط زیادی با قسمت‌های مختلف حسابداری دارد؛ برای آشنایی بیشتر با ما در این مقاله همراه باشید تا به بررسی ماهیت تنخواه و نکات پیرامون آن در علم حسابداری بپردازیم.
تنخواه چیست؟
همان‌طور که می‌دانید اکثر پرداخت‌ها و معاملات بزرگ یک شرکت از طریق پرداخت‌های غیرنقدی مانند: چک، اوراق بهادار و روش‌هایی از این قبیل انجام می‌گیرد اما گاهی هزینه‌هایی برای شرکت پیش می‌آید که پرداخت آن‌ها با استفاده از چک و سفته میسر نبوده و لازم است که نقدا پرداخت گردند؛ در این زمان پرداخت‌ها از تنخواه شرکت انجام می‌گیرد.
در تعریفی ساده‌تر، تنخواه مبلغی پول نقد از پیش تعیین شده است که برای انجام امور جزئی و روزانه شرکت در حسابی ثبت شده از حسابداری خود آن شرکت و یا در صندوق شرکت کنار گذاشته می‌شود و در جهت هزینه‌های فوری و جاری چون پرداخت کرایه‌های ناچیز، تسویه کارگران روزمزدی، تهیه ناهار برای پرسنل و از این قبیل مخارج صرف می‌شود. قابل ذکر است که حد و حدود پرداخت از مبلغ تنخواه را واحد حسابداری تعیین می‌نماید اما برای دریافت آن نیاز به انجام روال اداری خاصی نمی‌باشد.
بیشتر بخوانید : بهترین موسسه خدمات حسابداری در تهران چه ویژگی هایی دارد؟
تنخواه گردان کیست و بر چه اساس انتخاب می‌گردد؟
تنخواه‌گردان فردیست امین، مورداعتماد و پایبند به اصول و قوانین شرکت که وجه تنخواه در اختیار وی قرار داده می‌شود تا در جهت هزینه‌های جزئی شرکت از آن استفاده نماید. از آن‌جایی که صرف تنخواه به صورت مبالغ جزئی و ناچیزی می‌باشد این فرد موظف است تا در پایان سال مالی مقرر شده، کلیه اسناد مربوط به نحوه پرداخت هزینه‌ها، نوع و میزان آن‌ها، حتی در کوچک‌ترین خریدها را به مدیریت شرکت تحویل داده و باقی‌مانده موجودی را به حساب شرکت انتقال دهد؛ بنابراین لازم است در نگهداری مبلغ تنخواه موجود در صندوق شرکت دقت کافی داشته باشد.
از آن‌جایی که تنخواه‌گردانی شغل بسیار مهم و پردردسری محسوب می‌شود لازم است هیئت مدیره در انتخاب فرد مناسب این کار وقت و دقت زیادی به خرج داده و از درستکاری وی اطمینان حاصل نماید چرا که یک تنخواه‌گردان به هیچ وجه نباید از مبلغ تنخواه برای خود یا کارکنانی که به او نزدیک هستند سوءاستفاده کند و لازم است در کار خود عدالت داشته باشد.
تنخواه‌گردانی چه فوایدی دارد؟
- وجود یک تنخواه‌گردان موجب افزایش کنترل بر میزان وجه نقد شرکت و نحوه استفاده از آن می‌باشد.
- از آن‌جایی که وظیفه نگهداری از این مبلغ به عهده تنخواه‌گردان می‌باشد از بسیاری تشریفات و پرداخت‌های غیرضروری جلوگیری می‌شود.
- جدا کردن وظایف این بخش موجب کاهش وظایف واحد حسابداری می‌شود.
- سرعت بخشیدن به انجام خریدهای شرکت و کاهش مراحل پرداخت‌های روزمزدی برخی کارکنان
بیشتر بخوانید : موسسه حسابرسی چه ویژگی هایی دارد؟
انواع تنخواه‌گردان کدامند؟
انواع تنخواه‌گردان بر اساس دوره مالی که برای انجام این کار انتخاب می‌شوند به دائم- موقت یا کوتاه و بلند مدت تقسیم و بر اساس نوع آن به تنخواه خزانه، تنخواه استان، تنخواه حسابداری و پرداخت تقسیم می‌گردند:
تنخواه‌گردان دائم:
همان شکل معمول بوده که مبلغ تنخواه برای دوره مالی مشخصی از ابتدای دوره در اختیار تنخواه‌گردان قرار گرفته و در پایان دوره صورتحساب‌ها به هیئت مدیره و حسابداری تحوی داده می‌شود.
تنخواه‌گردان موقت:
گاهی خریدی پیش می‌آید که مبلغ آن زیاد بوده و نمی‌توان با تنخواه دائم آن را پرداخت نمود و نیز به حدی بزرگ نبوده که از سمت حسابداری پرداخت شود. این گونه از خریدها با مبلغ تنخواه موقت انجام می‌گیرند.
تنخواه‌گردان خزانه:
مقداری تنخواهی است که در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته و وزرات اقتصاد و دارایی می‌تواند در هر سال مالی برای رفع نیاز مالی کشور از آن استفاده نماید.
تنخواه‌گردان استان:
مبلغ تنخواهی است در خزانه هر استان که نمایندگان هر استان در هر سال مالی می‌توانند از آن برای رفع هزینه‌های جاری محلی استفاده نمایند.
تنخواه‌گردان حسابداری:
این مبلغ تنخواه در اختیار نمایندگان استانی قرار می‌گیرد تا با استفاده از آن هزینه‌ها و تعهدات دوره‌های قبل را پرداخت نمایند.
نکاتی مهم مربوط به تنخواه‌گردانی
- اگر هزینه‌ای از تنخواه استفاده شود ولی توسط تنخواه‌گردان ثبت نگردیده باشد به عنوان بدهکاری تنخواه‌گردان ثبت شده و از بستانکاری او کم می‌شود.
- لازم است تنخواه‌گردان حتما دارای دفتر تنخواه‌گردانی بوده و کلیه پرداخت‌ها را با جزئیات در آن ثبت نماید. همچنین گزارش ماهانه را که شامل نام فروشگاه‌هایی که از آن‌ها خرید شده، اطلاعات کامل پرداخت به هر یک از کارکنان، تاریخ دقیق فاکتورها و امضای مدیر امور مالی می‌باشد.
- فردی که برای پست تنخواه‌گردانی انتخاب می‌شود لازم است حتما حداقل مدرک دیپلم و 2 سال سابقه کار کارپردازی در همان شرکت را دارا و از کارکنان رسمی همان شرکت باشد.
- سقف مبلغ تنخواه برای تحویل به تنخواه‌گردان بر اساس میزان اعتبار موجود در شرکت و با دستور و نظر مستقیم مدیرعامل شرکت تعیین می‌گردد.
- تنخواه‌گردان برای جلوگیری از اشتباهات هنگام خرید باید فاکتور مهر شده با نام شرکت را دریافت نموده و فیش یا رسید پرداخت را به آن منگنه نماید. همچنین در پایان هر هفته و هر ماه تعداد خریدها را با رسیدهای خرید تطبیق داده و فاکتورها را به ترتیب تاریخ مرتب کند.
در این مقاله تلاش نمودیم تا تنخواه و کلیه نکات مروبط به آن را بررسی نماییم. اگر نکته یا سوالی در این زمینه برای شما همراهان پیش آمد حتما با ما در میان گذارید.
دریافت مشاوره مالیاتی آنلاین
