آبان 6, 1400

تراز آزمایشی چیست و چه تفاوتی با ترازنامه دارد؟

تراز آزمایشی چیست

حسابداران و افرادی که در این زمینه فعالیت دارند با مفهوم تراز آزمایشی و استفاده از آن به خوبی آشنایی دارند چرا که تراز آزماشی یکی از مهم‌ترین ابزارهای حسابداری برای کنترل حساب‌ها و جلوگیری از پیشرفت خطاهای محاسباتی می‌باشد. بنابراین یکی از مواردی است که هر فرد در زمینه حسابداری باید با آن آشنایی کامل داشته باشد؛ همچنین از آن‌جایی که معمولا تراز آزمایشی با ترازنامه اشتباه گرفته می‌شوند سعی نمودیم تا در این مقاله به بررسی ماهیت تراز آزمایشی، هدف از تهیه آن، انواع تراز آزمایشی و تفاوت‌های آن با ترازنامه بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید..

تراز آزمایشی چیست؟

تراز آزمایشی گزارشی حسابداری است که با استفاده از آن می‌توان از ثبت صحیح اسناد و دفاتر اطمینان پیدا کرد؛ این تراز معمولا در پایان هر ماه تهیه می‌گردد و در آن مانده حساب‌های دفاتر کل به همراه نام هر حساب گزارش می‌گردد که در صورت صحت و درستی حساب‌ها می‌توان در تهیه صورت‌های مالی از آن‌ها استفاده نمود. بنابراین توجه داشته باشید که تراز آزمایشی مانند صورت‌های مالی، گزارشات نهایی محسوب نمی‌گردند بلکه برای تهیه صورت‌های مالی کاربرد دارند.

انواع تراز آزمایشی

تراز آزمایشی از نظر گوناگونی شامل انواع تراز آزمایشی دو ستونی، چهارستونی، شش ستونی، هشت ستونی و تراز آزمایشی سلسله مراتبی می‌باشد که در ادامه به توضیحات هریک می‌پردازیم:

تراز آزمایشی دو ستونی:

این نوع تراز آزمایشی بسیار ساده و در عین حال پرکاربردترین انواع آن‌هاست که شامل دو ستون بدهکار و بستانکار برای حساب‌های دفتر کل می‌باشد و این دو ستون باید با یکدیگر در حالت برابر قرار گیرند.
در واقع مانده حساب‌ها از دفترکل در ستون‌های مورد نظر ثبت و بدهکار یا بستانکار بودن هریک مشخص می‌گردد.
تفاوت اصلی تراز دو ستونی با دیگر ترازهای آزمایشی در مقدار اطلاعات ذکر شده در آن تراز است؛ به این صورت که تراز آزمایشی دوستونی در واقع اساس دیگر ترازهای آزمایشی بوده و ترازهای آزمایشی چندستونی دیگر دارای اطلاعات کامل‌تری از دوستونی می‌باشند.

تراز آزمایشی دو ستونه

تراز آزمایشی چهارستونی:

تراز آزمایشی چهارستونی که دارای کاربرد بالایی می‌باشد نیز مانند تراز آزمایشی دوستونی بوده اما فرق چهارستونی با دوستونی در دو ستون گردش حساب اضافه‌تر است که در کنار دو ستون بدهکار و بستانکار یک تراز آزمایشی چهارستونی را تشکیل می‌دهند؛ بنابراین در تراز چهارستونی علاوه بر مقادیر بدهکار یا بستانکار بودن در جمع مانده، مقادیر ستون گردش حساب را نیز بر خلاف دیگر ترازهای آزمایشی خواهیم داشت.

تراز آزمایشی شش ستونی:

در تراز آزمایشی شش ستونی همانند دو تراز آزمایشی قبل، ستون بدهکار و بستانکار را خواهیم داشت؛ علاوه بر آن مانند تراز آزمایشی چهارستونی، ستون گردش حساب‌ها نیز حضور دارند. بنابراین تفاوت این تراز آزمایشی با دو مورد قبل در این است که گردش حساب‌های پیش از دوره را نیز می‌توان از آن در دست داشت. این مورد به معنی آن است که تراز آزمایشی شش ستونی قابلیت نمایش گردش حساب‌ها را در بازه زمانی قبل از رخداد گردش‌ها خواهد داشت؛ در نتیجه این تراز آزمایشی گردش حساب‌ها را از ابتدای سال مالی تا شروع دوره مالی موردنظر در اختیار خواهد داشت.

تراز آزمایشی هشت ستونی:

تراز هشت ستونی شکلی همانند تراز شش ستونی داشته و تنها تفاوت آن‌ها با یکدیگر در وجود دو ستون اضافه‌تر است که در آن‌ها مانده حساب پایان دوره مالی قبل را که به دوره مالی جدید منتقل شده‌اند را در ابتدای دوره جدید نمایش می‌دهد. اطلاعات این دو ستون نیز می‌توانند کمک بزرگی برای تهیه صورت‌های مالی باشند.

بیشتر بخوانید: بهترین شرکت خدمات حسابرسی در تهران چیست؟

چرا باید تراز آزمایشی تهیه شود؟

همان‌طور که پیش‌تر نیز ذکر شد کاربرد تراز آزمایشی در پایان هر ماه کنترل نمودن مانده حساب‌های دفتر کل و بررسی توازن آن‌ها می‌باشد. این بررسی به جهت یافتن خطاها انجام می‌گردد تا برای تهیه صورت‌های مالی کلیه اسناد بدون عیب و نقص و آماده باشند.

چه تفاوت‌ هایی میان تراز آزمایشی با ترازنامه وجود دارد؟

به طور کل می‌توان گفت تهیه ترازنامه که از مهم‌ترین صورت‌های مالی اساسی می‌باشد برای هر دوره مالی ضروری بوده چرا که از طریق آن می‌توان چگونگی وضعیت مالی شرکت را در آن دوره مالی مشخص نمود؛ اما تهیه تراز آزمایشی تنها جنبه کنترلی برای بررسی مانده حساب‌های دفتر کل داشته و تهیه آن به اندازه ترازنامه اهمیت ندارد.

از طرفی دیگر ترازنامه گزارشی است که تنها مانده حساب دائمی را نشان می‌دهد که وجود آن برای شروع دوره مالی بعدی ضروری محسوب می‌گردد اما تراز آزمایشی حساب‌های دائم و موقت را گزارش می‌نماید و این مورد را می‌توان مهم‌ترین تفاوت میان ترازنامه با تراز آزمایشی برشمرد.

تفاوت دیگر این دو در آن است که تراز آزمایشی را معمولا در پایان هر ماه تهیه می‌نمایند اما ترازنامه در انتهای هر دوره مالی آماده می‌گردد.

تحلیل تراز آزمایشی چگونه انجام می‌ گیرد؟

پس از تهیه تراز آزمایشی لازم است که تحلیل دقیقی از آن صورت دهیم و از موارد به دست آمده استفاده نماییم. برای این امر لازم است ابتدا ستون‌ها را از نظر تعادل به دقت بررسی نماییم. در مرحله بعد به خطاهای کشف شده در محاسبات را جدا نموده و در مرحله آخر به جستجوی دلیل این خطا و مغایرت می‌پردازیم. این مغایرت می‌تواند به یکی از دلایل منتقل نمودن اشتباه اعداد از دفتر روزنامه به دفتر کل و یا از دفتر کل به تراز آزمایشی باشد؛ همچنین ممکن است بدهکار یا بستانکار بودن حساب‌ها با یکدیگر اشتباه گرفته شوند.

نتیجه گیری

از آن‌جایی که وجود تراز و توازن میان ستون‌های بدهکار و بستانکار از مهم‌ترین اصول تهیه صورت‌ های مالی می‌باشد سعی نمودیم تا کلیه نکات مربوط به تراز آزمایشی و تفاوت‌های آن با ترازنامه را برای شما ذکر کنیم. امیدواریم این مقاله برای برای شما عزیزان مفید واقع شود و در موضوعات آینده با ما همراه باشید…

چنانچه به دنبال موسسه خدمات حسابرسی و حسابداری با تجربه در تهران میگردید با کارشناسان، حسابداران، حسابرسان و مشاوران خبره ترازینه تماس حاصل فرمایید.

5/5 - (2 امتیاز)